Choć zioła często przedstawiane są jako rozwiązanie na wszystko, pijąc je, zachowajcie ostrożność. Niektóre zioła w nadmiarze lub ich połączenia, bywają niebezpieczne - szczególnie, gdy na co dzień zażywacie jakiekolwiek leki. Trzymajcie się kilku zasad, Wyjdzie wam to na dobre i obejdzie się bez skutków ubocznych.

Jak pić napary ziołowe? Podstawowe zasady

Po zioła wybierzcie się do apteki, profesjonalnego sklepu zielarskiego lub zdecydujcie się na zakup w sklepie internetowym, który prowadzi wykwalifikowany zielarz. Jeśli chcecie kupić je samodzielnie, koniecznie zapoznajcie się bliżej ze składem ziół i nie przekraczajcie dziennego zalecanego spożycia. Niektóre, takie jak np. pozornie niegroźna szałwia, w nadmiarze mogą wywoływać mdłości lub zawroty głowy. Obserwujcie ewentualne objawy i w razie ich pojawienia się, odstawcie napar lub zmniejszcie jego ilość. Jeśli stosujecie na co dzień jakiekolwiek leki, skonsultujcie się z lekarzem zanim włączycie je do jadłospisu. 

Zioła na napary zalewajcie gorącą, ale nie wrzącą wodą. Najlepsza będzie woda o temp. 95 st. C. Świeże zioła zawierają ok. 80% wody, zaś w suszonych jest jej tylko 20%. Dlatego, jeśli macie dostęp do świeżych ziół, na szklankę naparu stosujcie 4x więcej świeżych ziół niż suszonych (mocniej skoncentrowanych). Pijcie je między posiłkami i maksymalnie kilka razy dziennie po szklance. 

Na niektóre zioła powinny uważać szczególnie kobiety w ciąży i karmiące. Podczas ciąży poronienie może wywołać nawet zwykła mięta polna czy senes ostrolistny, zwykle stosowany na przeczyszczenie. Niewskazany jest również piołun i wiele innych ziół. Jeśli chcecie kontynuować picie ziół w ciąży, skonsultujcie to ze swoim lekarzem prowadzącym. Niektóre ziółka mogą też hamować laktację - wśród nich jest szałwia, mięta pieprzowa i natka pietruszki. Istnieją również zioła, których nikt nie powinien pić podczas upałów. Są to zioła fotouczulające lub wręcz fototoksyczne. Czym może skutkować ich picie?

Zioła fotouczulające - jakich unikać latem?

Fotouczulenie to alergiczna reakcja skóry na promienie słoneczne. Niektóre zioła ją wzmacniają. Niepożądane zmiany skórne pojawiają się już po 1 dniu na słońcu.

Do najpopularniejszych ziół fotouczulających należą:

  • dziurawiec zwyczajny
  • rośliny z rodziny astrowatych (rumianek, arnika oraz nagietek)
  • rośliny z rodziny rutowatych (ruta zwyczajna oraz cytrusy: pomarańcza, bergamotka i limonka)
  • rośliny selerowate, które znacie z kuchni (seler, marchew, koper, pietruszka zwyczajna, pasternak, różne odmiany lubczyku, seler oraz arcydzięgiel)

Objawy fotouczulenia rozpoznacie po obrzęku, rumieniu i swędzących grudkach. Zauważycie je na odsłoniętych częściach ciała. Na skórze pojawiają się również trudne do usunięcia przebarwienia. Dlaczego te wszystkie reakcje się pojawiają?

Dziurawiec zawiera barwnik (hiperycynę) który pochłania promienie słoneczne i uwrażliwia skórę na ich działanie. W przypadku rumianku, arniki i innych roślin z rodziny astrowatych za powstawanie podrażnień i plam po opalaniu odpowiedzialne są podrażniające, drobnocząsteczkowe alergeny. Rośliny i zioła rutowate są bogate w olejki eteryczne (zwykle cytrusowe), które mogą podrażniać skórę i wywoływać niechciane stany zapalne.

Taki skutek może pojawiać się również po spryskaniu skóry perfumami lub sprayem z naturalnymi, cytrusowymi olejkami eterycznymi. Uważajcie więc nie tylko na to, co pijecie i jecie latem, ale również na to, jakich kosmetyków używacie.

Zioła fototoksyczne - co to oznacza?

Osobną kategorią są zioła fototoksyczne. Te 2 określenia nie powinny być stosowane zamiennie - zioła fotouczulające nie zawsze są jednocześnie fototoksyczne. Zioła fotouczulające jedynie zwiększają wrażliwość skóry na słońce i pite bez kąpieli słonecznych, mogą mieć pozytywny wpływ na wasz organizm. Zmiany skórne powstałe pod ich wpływem, pod warunkiem właściwej pielęgnacji i odstawienia alergenu, znikają dość szybko. Przebarwienia oraz liszaj mogą jednak pozostać na waszej skórze na dłużej. 

Fototoksycznie działają m.in.:

  • olejki eteryczne z bergamotki i innych cytrusów, cedru i drzewa sandałowego 
  • rośliny selerowate
  • figowiec pospolity
  • dziurawiec
  • dziegieć (różne odmiany)

Zioła fototoksyczne skutkują ostrą reakcją skórną (zapalną) natychmiast lub maksymalnie po kilku godzinach od wypicia naparu lub nałożenia ziół na skórę i kontaktu ze słońcem. Może tu dojść nawet do zniszczenia struktur komórkowych - skóra może wyglądać jak poparzona, uwalniają się również szkodliwe wolne rodniki. Objawy są podobne do fotouczulenia, jednak utrzymują się znacznie dłużej, a blizny jak po poparzeniu mogą regenerować się nawet przez 2 lata. Stosowanie ziół fototoksycznych może skutkować trudnymi do usunięcia przebarwieniami i liszajem.  

Źródło:

Nikiel A., Przegląd surowców roślinnych o działaniu fotouczulającym i fototoksycznym.