Sobotnie święcenie pokarmów to przyjemna, piękna zapowiedź tego, co czeka nas już kolejnego dnia rano. Śniadanie wielkanocne nie może obyć się bez jajek z majonezem i chrzanem, sałatki jarzynowej zagryzanej chlebem oraz pasztetów i wędlin. Śniadanie w miłej atmosferze zwykle przeciąga się do obiadu. Na stole pojawia się żurek (na Górnym Śląsku niezabielany, gęsty żur), barszcz biały lub zupa chrzanowa z solidną wkładką oraz pieczeń lub sztuka mięsa - z ćwikłą lub sosem chrzanowym. A co na deser? Obowiązkowo sernik, babka, mazurek, a w niektórych regionach i rodzinach pascha. Można się rozmarzyć. Zanim jednak zaczniecie ucztować, zbierzcie wszystkie produkty na święconkę. Produkt nr 5 naszej listy was zaskoczy.
Skąd wziął się zwyczaj święconki?
Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi początku tradycji święcenia pokarmów upatruje w zwyczajach przedchrześcijańskich Słowian i pierwszych chrześcijan. Słowianie świętowali w podobny sposób zrównanie dnia z nocą i nadejście wiosny, a co za tym idzie, odradzanie się przyrody. Zwyczaj święcenia koszyczków wielkanocnych rozpowszechnił się na dobre w XIV wieku.
Co wkładano do koszyczka kilkaset lat temu?
Początkowo święcono całe, pieczone na rożnie barany, prosięta i resztę inwentarza - duchowni wybierali się z wizytą do poszczególnych gospodarstw. W XV i XVI wieku święcono również mleko z miodem. Z czasem, aby usprawnić organizację święconki i zaoszczędzić czas, gospodarze zaczęli sami nosić do kościoła zdobione koszyczki z odrobiną każdego, gotowego już produktu (m.in. szynki, kiełbasy i sery).
Każda rzecz miała swoją, nawiązującą do Wielkanocy symbolikę, i tak jest to dziś. Produkty w zależności od regionu, mogą się nieznacznie różnić. Do koszyczka wielkanocnego jako ostatnie dołączyły chrzan i sól (a w niektórych miejscach Polski, również pieprz). Sprawdźcie, co spakować na najbliższą sobotę.
Co trzeba włożyć do koszyczka wielkanocnego? 7 niezbędnych produktów
Niezależnie od tego, co znajdzie się w waszej święconce, wybierzcie 7 pokarmów. Siódemka symbolizuje doskonałość. W koszyczku powinny się znaleźć:
1. Chleb
Chleb to symbol ciała Chrystusa, a oprócz tego również dobrobytu i powodzenia. Chleb jest podstawą każdej święconki. Wielu rzeczy może w niej zabraknąć, ale nie pieczywa. Dzielenie się chlebem w wielu domach jest tradycją podczas śniadania wielkanocnego. W koszyku wystarczy symboliczna ilość - kromka.
2. Jajka
Jajka są symbolem życia i zmartwychwstania, a także odradzającego się życia i nowego początku. Możecie je zabrać bez ozdób lub udekorowane wcześniej pisanki - ozdobią koszyczek.
3. Wędlina lub kiełbasa
Wędliny, szynki i kiełbasy to współczesny, miniaturowy odpowiednik dawnych, pieczonych w całości baranów i prosiąt. Wyroby mięsne są symbolem dostatku i zdrowia.
4. Sól
Sól chroni jedzenie przed zepsuciem i podkreśla smak. W chrześcijaństwie sól („sól ziemi”) jest symbolem oczyszczenia, trwałości, więzi między Bogiem a człowiekiem oraz siły, życia i prawdy.
5. Ser
Ser to produkt, przy którym nasza redakcja dyskutowała najdłużej. Okazało się, że nasi redaktorzy z aż 4 regionów Polski nie dodają sera do koszyczka i nie znają tego zwyczaju. Ser, podobnie jak mięso, pojawiał się w pierwszych święconkach. Gospodarze święcili go, by podziękować za dotychczasowe plony i prosić o dalszą, bezproblemową hodowlę zdrowego stada. Symbolizuje on hojność przyrody i harmonijne współdziałanie człowieka z przyrodą.
6. Chrzan
Korzeń chrzanu symbolizuje siłę fizyczną i sprawność. Można go wkładać zarówno w kawałku, jak i w słoiczku, już starty. Chrzan oznacza zwycięstwo życia. Niegdyś wierzono, że zapobiega on nieszczęściu i pokonuje złe moce, a do święconki wkładano go, by zapewnić sobie spokojne życie rodzinne. Dawniej, jeszcze przed śniadaniem wielkanocnym zjadano wspólnie całą rodziną 1 korzeń chrzanu. Wierzono, że poprawia samopoczucie.
7. Ciasto
Wypieki na słodko, szczególnie babki wielkanocne, oznaczają doskonałość, zaradność i piękno. Koniecznie włóżcie kawałeczek do koszyczka.
Oprócz jedzenia w koszyczku powinna znaleźć się również symboliczna figurka baranka - ofiary złożonej Bogu. Całość oprócz serwety, ozdóbcie bukszpanem. Powtykajcie go między wiklinę. Podobnie jak owies czy rzeżucha, bukszpan symbolizuje witalność oraz odrodzenie.
Komentarze